Stripmuseum - Brussel

Sinds ongeveer twintig jaar wordt het Europese continent overspoeld door Aziatische strips, die de gevestigde orde, net als de manier van strips lezen, creëren en uitgeven op hun kop zetten. Toen Uitgeverij Glénat in 1990 begon met de publicatie van de reeks “Akira” van Katsuhiri Otomo hadden de meeste Europeanen nog een vervormd beeld van Japanse strips. Dit vooral vanwege de prominente aanwezigheid van Japanse tekenfilms die sterk afweken van het idee dat men traditioneel had van een tv-programma voor kinderen. Twintig jaar later behoren de “mangaka’s” volop tot de Europese stripwereld, zijn ze alom erkend en beïnvloeden ze sterk de Europese strip. De tentoonstelling van het Belgisch Centrum van het beeldverhaal gaat op zoek naar de fascinerende weg tussen deze twee momentopnames.

Commissaris van de tentoonstelling: Paul Herman

In partnership met Brussel BD Comics Strip 2009

Met de steun van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

20 JAAR MANGA IN EUROPA

MANGA, samengesteld uit het ideogram MAN, dat de ruime betekenis “onvrijwillig”, ”zonder doel”, maar ook “overdreven” draagt, en het ideogram GA, dat “tekening” of “schilderij” betekent, is het gebruikelijke woord om in Europa de uit Japan geïmporteerde stripverhalen te benoemen.

Amper 20 jaar had de manga nodig om zich het leeuwendeel van de Europese stripmarkt toe te eigenen: meer dan 40% van de in 2008 verschenen nieuwigheden waren manga’s. De eerste stapjes van dit vandaag alomtegenwoordige fenomeen op het Europese continent waren nochtans voorzichtig. De potentiële lezers hadden zich de tekenstijl al eigen kunnen maken dankzij de golf van tekenfilms die vanaf de jaren ’80 over de Europese televisieschermen trok. Toch begon het daarop volgende uitgeversavontuur op bijna toevallige wijze. Bij een poging om in Japan Frans-Belgische strips aan de man te brengen, kwam uitgever Jacques Glénat op het idee in Europa Akira te introduceren… en het werd het eerste grote publiekssucces van de manga. Het is vandaag precies 20 jaar geleden.

Wat een voorbijgaande bevlieging voor een zeker “exoticum” had kunnen zijn, is op de duur een diepgaande “culturele revolutie” gebleken. De Europese striplezers bleken een onverwachte gevoeligheid voor de subtiliteiten van de cultuur van Nippon te hebben, en gingen daarin zo ver dat ze zelfs de omgekeerde leesrichting overnamen! Het onbetwistbaar succes van de manga in Europa is ongetwijfeld toe te schrijven aan een uitgebalanceerde combinatie van een buitengewoon doeltreffende tekenstijl, een subliem gevoel voor verhaalopbouw, en het bijzondere inzicht om een uiterst breed en gevarieerd publiek in te delen in doelgroepen en hen te binden aan een bepaald marktsegment. De grote Europese uitgevers namen dit zelfs over met de creatie van verschillende collecties voor specifieke doelgroepen, en nieuwe uitgeverijen, zoals Kana, zagen het licht. Met tekenfilmadaptaties en afgeleide producten zoals speelgoed en 3D-poppetjes om te verzamelen liggen de in Europa gepubliceerde manga’s aan de grond van een “popcultuur” die nog vele mooie dagen voor zich heeft.

De tentoonstelling “20 jaar manga in Europa”, een realisatie van het Belgisch Centrum van het Beeldverhaal met de steun van “2009, Stripjaar in Brussel”, nodigt u uit om de essentiële bakens van het fenomeen manga, in de volgorde van de verschijning in Europa, te ontdekken aan de hand van zeldzame uitgaven, originele documenten, reproducties en tot de verbeelding sprekende objecten… Prettig bezoek!

Paul Herman, commissaris van de tentoonstelling

Foto's : © Stripcentrum / Daniel Fouss.